Czy wcześnie podana dożylnie wysoka dawka witaminy C może zapobiegać i leczyć chorobę koronawirusową (COVID-19)?

Autor: Richard Z. Cheng, Cheng Integrative Health Center, Columbia, SC 29212, U.S.A. Adres do korespondencji: richzc@gmail.com

Oryginalny tytuł artykułu:

Can early and high intravenous dose of vitamin C prevent and treat coronavirus disease 2019 (COVID-19)?

Źródło: https://doi.org/10.1016/j.medidd.2020.100028

Wprowadzenie

Pandemia COVID-19 (SARS-2-Cov) po raz pierwszy odnotowana w Wuhan w Chinach, rozprzestrzenia się na wiele kontynentów i krajów powodując poważne obciążenie systemu opieki zdrowotnej. Obecnej nie istnieje szczepionka ani lek antywirusowy leczący konkretnie tę śmiertelną chorobę. Pilnie potrzebna jest szybka, możliwa do wdrożenia, dostępna, skuteczna i bezpieczna terapia, by ratować ludzkie życie i ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa. Zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS) to kluczowy czynnik śmiertelności. Znacząco zwiększony stres oksydacyjny wynikający z szybkiego uwalniania wolnych rodników i cytokin jest znakiem rozpoznawczym ARDS, który prowadzi do uszkodzenia komórek, niewydolności narządów i śmierci. Wczesne podanie dużych dawek przeciwutleniaczy, takich jak witamina C, może stać się skuteczną terapią dla tych pacjentów. Badania kliniczne wskazują również, że duża dawka witaminy C podawanej doustnie zapewnia pewien zakres ochrony przed infekcją wirusową. Zarówno dożylne, jak i doustne podawanie dużej dawki witaminy C nie wiąże się ze znaczącymi skutkami ubocznymi. Dlatego też należy włączyć ten reżim do terapii COVID-19 oraz stosować jako środek zapobiegawczy w grupach zwiększonego ryzyka, takich jak pracownicy służby zdrowia o narażeni na kontakt z wirusem.

Koronawirusy i grypa należą do wirusów pandemicznych, które mogą powodować śmiertelne uszkodzenia płuc i śmierć z powodu ARDS [1-3]. Infekcje wirusowe mogą wywoływać „burzę cytokin”, która prowadzi do aktywacji komórek śródbłonka naczyń włosowatych płuc, infiltracji granulocytów obojętnochłonnych i wzrostu stresu oksydacyjnego (reaktywne formy tlenu i azotu). Zespołowi ostrej niewydolności oddechowej, charakterystycznemu dla ciężkiej hipoksemii, towarzyszą zwykle niekontrolowane zapalenie, uszkodzenie oksydacyjne i uszkodzeniu bariery kapilarnej pęcherzyków płucnych [4]. Zwiększony stres oksydacyjny odgrywa istotną rolę przy uszkodzeniu płuc, w tym przy ostrym uszkodzenia płuc (ALI) i ARDS, dwóch klinicznych przejawach ostrej niewydolności oddechowej o zasadniczo wysokiej zachorowalności i śmiertelności [5,6].

W raporcie dotyczącym 29 pacjentów z zapaleniem płuc COVID-19, u 27 osób (93%) stwierdzono podwyższone stężenie hsCRP – markera stanu zapalnego i stresu oksydacyjnego [7]. Czynnik transkrypcyjny Nrf2 jest głównym regulatorem ekspresji białek cytoprotekcyjnych związanych z odpowiedzią antyoksydacyjną (ARE). Aktywacja szlaku Nrf2 odgrywa istotną rolę w zapobieganiu uszkodzeniom komórek i tkanek wywołanym stresem oksydacyjnym. Witamina C, ważny składnik komórkowego systemu antyoksydacyjnego [8], jest korzystna w zarządzaniu intensywną opieką medyczną [9]. Burza cytokin, obserwowana zarówno w infekcjach wirusowych, jak i bakteryjnych [3], powoduje wzrost stresu oksydacyjnego na wspólnej i niespecyficznej ścieżce. Jako że duże dawki przeciwutleniaczy pozwalają zapobiegać i zarządzać stresem oksydacyjnym, taka strategia może mieć zastosowanie w przypadku COVID-19 poprzez dożylne podawanie dużych dawek witaminy C, na co wskazywałyby wyniki trzech wcześniejszych badań klinicznych z udziałem łącznie 146 pacjentów z sepsą [10].

Hemila i współpracownicy stwierdzili, że różne infuzje dożylne witaminy C w dużych dawkach (np. 200 mg/kg masy ciała/dzień, w 4 dawkach) skróciły pobyt na oddziale intensywnej terapii (OIOM) o 97,8% [11], towarzyszyło temu znaczne obniżenie wskaźnika śmiertelności [12]. Takie efekty uzyskano również wśród pacjentów chorych na ciężką postać grypy [13,14].

Witamina C zmniejsza stany zapalne płuc

Rzeczywiście, wykazano, że dietetyczne przeciwutleniacze (witamina C i sulforafan) zmniejszają ostre zapalne uszkodzenie płuc wywołane stresem oksydacyjnym u pacjentów, u których prowadzona jest wentylacja mechaniczna [15]. Ponadto, witamina C podawana doustnie (np. 6 g dziennie) była w stanie zmniejszyć ryzyko infekcji wirusowej [16] lub złagodzić jej objawy [17].

Duże dawki witaminy C podawane dożylnie z powodzeniem stosowano w Chinach w leczeniu 50 pacjentów z COVID-19 w stanie od umiarkowanego do ciężkiego. Stosowane dawki wahały się od 2 do 10 g dziennie, podawane w ciągu 8 do 10 godzin. U pacjentów w stanie krytycznym może być konieczny dodatkowy bolus z witaminy C. Wskaźnik natlenienia poprawiał się na bieżąco i wszyscy pacjenci ostatecznie zostali wyleczeni i wypisani ze szpitala [18]. W rzeczywistości, wysokie dawki witaminy C były stosowane klinicznie od kilku dziesięcioleci, a najnowszy dokument ekspertów NIH wyraźnie stwierdza, że taka dieta (1,5 g/kg masy ciała) jest bezpieczna i bez poważnych skutków niepożądanych [19].

Ponieważ opracowanie skutecznych szczepionek i leków przeciwwirusowych wymaga czasu, witamina C i inne przeciwutleniacze należą do dostępnych obecnie środków łagodzących ARDS związany z COVID-19. Biorąc pod uwagę fakt, że wysokie dawki witaminy C są bezpieczne, pracownicy służby zdrowia powinni uważnie przyjrzeć się tej możliwości. Oczywiście absolutnie niezbędne są dobrze przygotowane badania kliniczne, by stworzyć standardowe protokoły do zastosowania w opiece medycznej.

Bibliografia

1. Wang D, Hu B, Hu C, Zhu F, Liu X, Zhang J, Wang B, Xiang H, Cheng Z, Xiong Y, Zhao Y, Li Y, Wang X, Peng Z. Clinical characteristics of 138 hospitalized patients with 2019 novel coronavirus- Infected pneumonia in Wuhan, China. JAMA (2020), 323, 1061-9.
2. Chen N, Zhou M, Dong X, Qu J, Gong F, Han Y, Qiu Y, Wang J, Liu Y, Wei Y, Xia J, Yu T, Zhang X, Zhang L. Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study. Lancet (2020), 395, 507-13.
3. Fowler III AA, Kim C, Lepler L, Malhotra R, Debesa O, Natarajan R, Fisher BJ, Syed A, DeWilde C, Priday A, Kasirajan V. Intravenous vitamin C as adjunctive therapy for enterovirus/rhinovirus induced acute respiratory distress syndrome. World J Crit Care Med (2017), 6, 85-90.
4. Meng L, Zhao X, Zhang H. HIPK1 Interference attenuates inflammation and oxidative stress of acute lung injury via autophagy. Med Sci Monit (2019), 25, 827-35.
5. Yan X, Fu X, Jia Y, Ma X, Tao J, Yang T, Ma H, Liang X, Liu X, Yang J, Wei J. Nrf2/Keap1/ARE signaling mediated an antioxidative protection of human placental mesenchymal stem cells of fetal origin in alveolar epithelial cells. Oxid Med Cell Longev (2019), 2019:2654910.
6. Hecker L. Mechanisms and consequences of oxidative stress in lung disease: therapeutic implications for an aging populace. Am J Physiol Lung Cell Mol Physiol (2018), 314, L642-53. 3
7. Chen L, Liu HG, Liu W, Liu J, Liu K, Shang J, Deng Y, Wei S. Analysis of clinical features of 29 patients with 2019 novel coronavirus pneumonia. Zhonghua Jie He He Hu Xi Za Zhi (2020), 43, E005.
8. Liu Q, Gao Y, Ci X. Role of Nrf2 and its activators in respiratory diseases. Oxid Med Cell Longev (2019) , 2019:7090534.
9. Nabzdyk CS, Bittner EA. Vitamin C in the critically ill – indications and controversies. World J Crit Care Med (2018), 7, 52-61.
10. Li J. Evidence is stronger than you think: a meta-analysis of vitamin C use in patients with sepsis. Crit Care (2018), 22, 258.
11. Hemila H, Chalker E. Vitamin C can shorten the length of stay in the ICU: a meta-analysis. Nutrients (2019), 11, 708.
12. Marik PE, Khangoora V, Rivera R, Hooper MH, Catravas J. Hydrocortisone, vitamin C, and thiamine for the treatment of severe sepsis and septic shock: a retrospective before-after study. Chest (2017), 151, 1229-38.
13. High dose vitamin C and influenza: a case report. ISOM, cited on Feb 9 2020 (https://isom.ca/article/high-dose-vitamin-c-influenza-case-report/?from=groupmessage&isappinstalled=0).
14. Levy T. Primal Panacea. MedFox Publishing; 350 p. (Kindle Edition).
15. Patel V, Dial K, Wu J, Gauthier AG, Wu W, Lin M, Espey MG, Thomas DD, Jr CRA, Mantell LL. Dietary antioxidants significantly attenuate hyperoxia-induced acute inflammatory lung injury by enhancing macrophage function via reducing the accumulation of airway HMGB1. Int J Mol Sci (2020) , 21, 977.
16. Kim TK, Lim HR, Byun JS. Vitamin C supplementation reduces the odds of developing a common cold in Republic of Korea Army recruits: randomised controlled trial. BMJ Mil Health (2020), DOI: 10.1136/bmjmilitary-2019-001384.
17. Gorton HC, Jarvis K. The effectiveness of vitamin C in preventing and relieving the symptoms of virus-induced respiratory infections. J Manipulative Physiol Ther (1999), 22, 530-3.
18. Shanghai Expert Panel, cited on Mar 23, 2020 (http://mp.weixin.qq.com/s?__biz=MzA3Nzk5Mzc5MQ==&mid=2653620168&idx=1&sn=2352823b79a3cc42e48229a0c38f65e0&chksm=84962598b3e1ac8effb763e3ddb4858435dc7aa947a8f4179
    0e8df2bca34c20e6ffea64cd 191#rd).
19. High-dose vitamin C (PDQ®)-Health professional version. National Cancer Institute, cited on Feb 9 2020 (https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/cam/hp/vitamin-c-pdq)