Wiele osób kojarzy szkorbut raczej z lekcjami historii, a nie zdrowiem współczesnego człowieka. Szkorbut to choroba, która niegdyś dotykała żeglarzy i piratów. Jej istotą jest niedobór lub zupełny brak w organizmie kwasu askorbinowego, czyli powszechnie znanej witaminy C.
Witamina C jest niezbędna do produkcji kolagenu w organizmie. Jej przewlekły niedobór powoduje szkorbut, który prowadzi do ogólnego osłabienia, chorób dziąseł, poluzowania zębów, powstawiania siniaków oraz krwawych wybroczyn (charakterystycznych dla sepsy!). Chociaż obecnie dolegliwość występuje niezwykle rzadko, to okazało się że może pojawić się u osób krytycznie chorych, w tym septycznych – wskazują naukowcy z Nowej Zelandii. Dzieje się tak pomimo prowadzenia standardowego żywienia, które uwzględnia podstawowe zapotrzebowanie na witaminy.
Stwierdzono, że chorzy stosunkowo często mieli hipowitaminozę C (< 23 μmol/l), a jedna trzecia z nich – ciężki niedobór witaminy C (<11 μmol/l). Osoby z niedoborem witaminy C miały zwiększone stężenie białka C-reaktywnego (świadczące o toczącym się stanie zapalnym).
Poniższy artykuł jest tłumaczeniem wniosków, które zostały zawarte w pracy badawczej pod tytułem: „Hypovitaminosis C and vitamin C deficiency in critically ill patients despite recommended enteral and parenteral intakes” – Anitra C. CarrEmail author, Patrice C. Rosengrave, Simone Bayer, Steve Chambers, Jan Mehrtens and Geoff M. Shaw, Published: 11 December 2017, Critical Care 2017. W polskim tłumaczeniu „Hipowitaminoza C i niedobór witaminy C u pacjentów w stanie ciężkim pomimo rekomendowanych dawek dojelitowych i pozajelitowych”.
Do pobrania jako PDF, LINK: Hypovitaminosis-C-and-vitamin-C-deficiency-in-critically-ill-patients-Carr-Rosengrave-Bayer-Chambers-Critical-Care-December-2017.pdf
Poniższy tekst dedykowany jest personelowi medycznemu, ale zachęcamy wszystkie zainteresowane osoby do zapoznania się z nim.
Wprowadzenie
Witamina C jest niezbędnym rozpuszczalnym w wodzie składnikiem odżywczym, którego ludzie nie potrafią syntetyzować ani magazynować. Jest silnym przeciwutleniaczem o działaniu przeciwzapalnym i wspomagającym układ odpornościowy. Poprzednie badania wykazały, że poziom witaminy C u pacjentów w stanie krytycznym jest obniżony. W tym badaniu oceniliśmy stężenie witaminy C w osoczu u pacjentów w stanie krytycznym w odniesieniu do stanu zakażenia (wstrząs septyczny lub nieseptyczny) i poziomu zapalenia (stężenia białka C-reaktywnego). Oceniano również status witaminy C w stosunku do dziennych dawek dojelitowych i pozajelitowych, aby określić, czy standardowe wsparcie żywieniowe na oddziale intensywnej opieki medycznej (OIOM) jest wystarczające do pokrycia zapotrzebowania na witaminę C u pacjentów w stanie krytycznym.
Metodologia
Czterdziestu czterech pacjentów w stanie krytycznym (24 z wstrząsem septycznym, 17 bez sepsy, 3 bez kategorii) rekrutowano z Oddziału Intensywnej Terapi jednego z miejskich szpitali w Nowej Zelandii. Przez 4 dni mierzono stężenie witaminy C w osoczu i białka C-reaktywnego (CRP). Obliczono dzienne spożycie witaminy C przez pacjentów z żywienia dojelitowego lub całkowitego żywienia pozajelitowego, które otrzymywali. Porównano stężenia witaminy C i białka reaktywnego w osoczu między pacjentami ze wstrząsem septycznym a nieseptycznymi przez 4 dni, stosując model statystyczny efektów mieszanych i porównano poziom witaminy C u pacjentów w stanie krytycznym ze znanymi danymi dotyczącymi biodostępności witaminy C.
Wyniki
Ogólnie, krytycznie chorzy pacjenci wykazywali hipowitaminozę C (tj. <23 μmol/L), ze średnim stężeniem witaminy C w osoczu 17,8 ± 8,7 μmol/L; spośród nich jedna trzecia miała niedobór witaminy C (tj. <11 μmol/L). Pacjenci z hipowitaminozą C mieli podwyższone markery zapalne (poziomy białka C-reaktywnego; P <0,05).
Pacjenci ze wstrząsem septycznym mieli niższe stężenia witaminy C i wyższe stężenia białka C-reaktywnego niż pacjenci nieseptyczni (P <0,05). Prawie 40% pacjentów z wstrząsem septycznym miało niedobór witaminy C, w porównaniu z 25% pacjentów bez posocznicy. Te niskie poziomy witaminy C były widoczne pomimo otrzymywania zalecanych dawek poprzez dojelitową i/lub pozajelitową terapię żywieniową (średnio 125 mg/dzień).
Wnioski
Pacjenci krytycznie chorzy mają niskie stężenia witaminy C pomimo standardowego odżywiania na OIOM. U pacjentów z wstrząsem septycznym poziom witaminy C znacznie się zmniejszył w porównaniu z pacjentami nieseptycznymi, co prawdopodobnie wynika ze zwiększonego metabolizmu z powodu zwiększonej odpowiedzi zapalnej obserwowanej w wstrząsie septycznym.
Komentarz
To badanie pokazuje, że WSZYSCY krytycznie chorzy pacjenci mają niedobór witaminy C; Należy zauważyć, że to odkrycie jest znane od ponad 20 lat. Ponadto cytowane badanie przeprowadzone przez Carr i wsp. wykazało, że u 40% pacjentów ze wstrząsem septycznym poziom witaminy C w diagnostyce biochemicznej jest bardzo niski (szkorbut). Ponadto niskie poziomy w surowicy są związane z ciężkim niedoborem w komórkach. U pacjentów w stanie krytycznym poziom witaminy C jest odwrotnie proporcjonalny do ciężkości choroby i ryzyka niewydolności narządów i śmierci. Prawdopodobną przyczyną niedoboru witaminy C jest zużycie metaboliczne. Biorąc pod uwagę rolę witaminy C w wielu reakcjach biochemicznych i szlakach istotnych dla sepsy, odkrycia te stanowią mocne uzasadnienie leczenia wszystkich pacjentów z sepsą za pomocą dożylnej witaminy C.
Źródło: https://emcrit.org/isepsis/isepsis-patients-sepsis-scurvy/
Link do pełnego badania klinicznego: https://ccforum.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13054-017-1891-y
